Czy trzynastka pomoże seniorom uporać się z długami?

• Według danych ERIF Biura Informacji Gospodarczej nawet 140 tys. osób powyżej 65 lat ma długi. Średnia wartość zadłużenia seniorów wynosi prawie 11 tys. zł.
• W kwietniu na konta emerytów i rencistów w całej Polsce wpływa tzw. trzynastka. Dodatkowe świadczenie wypłacane jest od 2019 r., w tym roku wynosi 1588,44 zł brutto.
• Według danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w 2023 r. na jednego emeryta pracuje 2,6 osoby w wieku produkcyjnym. Choć już teraz mówi się o złej sytuacji finansowej polskich emerytów, to prognozy wskazują, że będzie jeszcze gorzej - w 2061 r. na jedną osobę w wieku poprodukcyjnym będzie pracowało 1,2 osoby.

Czy trzynastka pomoże seniorom w uregulowaniu zobowiązań?

Zadłużony jak emeryt…

W Polsce jest blisko 8 mln emerytów i rencistów. Nawet 140 tys. osób powyżej 65 roku życia może mieć długi. Seniorzy to 11% wśród grona nierzetelnych płatników. Średnia wartość zobowiązań przypadająca na jedną osobę powyżej 65 r.ż. wynosi blisko 11 tys. zł, co stanowi równowartość blisko siedmiu minimalnych emerytur.

- Wartość zobowiązań osób po 65 roku życia jest niższa niż Polaków z produkcyjnych grup wiekowych. Niemniej należy dostrzec, że dług przeciętnego seniora ma wartość nawet 7 najniższych emerytur. Oznacza to, że aby uporać się ze swoim długiem, musieliby przeznaczać swoje uposażenie aż przez siedem miesięcy. W przypadku osób zarabiających najniższą krajową pensję, wystarczyłoby przeznaczyć niepełne 5 wypłat – mówi Katarzyna Skrzypczyńska, kierowniczka działu Rozwoju Produktów i Projektów Biznesowych ERIF BIG.

Długi seniorów wynikają przede wszystkim – w ok. 70% - z zobowiązań pożyczkowych i bankowych. Około 26% zadłużeń jest skutkiem niezapłaconych rachunków za multimedia, w tym m.in. telefon czy kablówkę. Często zobowiązania osób po 65 r.ż. są efektem niespinających się budżetów na codzienne wydatki – żywność, leki, rachunki. Rzadziej wynikają one z większych wydatków np. na zakupu sprzętu AGD, RTV czy samochodu.

Wpływ na konto bez zmian dla struktury długów

„Trzynastki” to świadczenie, które polscy emeryci i renciści otrzymują od 2019 r. Jak zauważa ekspertka ERIF BIG, od tego czasu nie nastąpiła diametralna zmiana w kwestii uregulowania długów.

- Niestety, z naszych danych nie wynika, by w perspektywie ostatnich czterech lat osoby po 65 r.ż. sprawniej spłacały swoje zobowiązania. Sytuacji z pewnością nie ułatwiał wybuch pandemii COVID-19, a obecnie - utrzymująca się wysoka inflacja. Emeryci, którzy otrzymują dodatkowe świadczenie przeznaczają je na m.in. codzienne wydatki. Długi w tej hierarchii są znacznie niżej – komentuje ekspertka.

W zeszłym roku emeryci oprócz „trzynastki” otrzymali także jednorazową „czternastkę”, której wpływ również nie miał znaczenia na strukturę zadłużenia osób 65+. W 2023 r. rząd zapowiedział, że - podobnie jak rok wcześniej - zamierza przyznać czternastą emeryturę. Z pewnością takie środki poprawią finansowe położenie seniorów, jednak niekoniecznie znajdą swoje odzwierciedlenie w wysokości zadłużeń, które odnotowują biura informacji gospodarczej.

- Każde dodatkowe środki finansowe są mile widziane, także wśród najstarszych osób. Na pewno znacznie poprawiają komfort życia, ale nie są wystarczającym rozwiązaniem problemów finansowych, z którymi styka się ta grupa konsumentów. Choć potrzeby seniorów są mniejsze niż osób w wieku produkcyjnym, to ponad piętnastoprocentowa inflacja, coraz wyższe ceny leków, rosnące koszty prywatnej opieki zdrowotnej, ale też ogólny wzrost kosztów życia mocno utrudnia ich funkcjonowanie – podkreśla Katarzyna Skrzypczyńska z ERIF BIG.

Kropla w morzu

Około 15% emerytów w Polsce podejmuje pracę zarobkową, mimo osiągnięcia wieku emerytalnego. Takie rozwiązanie pozwala im zachować komfortowy poziom życia, który po przejściu na emeryturę uległby znacznemu obniżeniu. Dodatkowe świadczenia, takie jak m.in. trzynasta lub czternasta emerytura, mają dla wielu duże znaczenie, umożliwiają realizacje planów lub droższych zakupów, na które seniorzy na co dzień nie mogą sobie pozwolić. Często jednak pieniądze te są jedynie kroplą w morzu potrzeb i z pewnością nie rozwiązują problemu zadłużenia, z którym borykają się osoby starsze.

- Trzynasta emerytura w kwocie nieco ponad 1588 zł oraz drugie tyle wypłacane w sierpniu lub wrześniu może pomóc seniorom odnaleźć się w czasach tak wysokiej inflacji. Warto jednak mieć na uwadze, że to również szansa, by „podgonić” ze spłatą zobowiązań i uregulowaniem długów wobec wierzycieli. To o tyle ważne, że jeśli nasze zadłużenie zostaje wpisane do baz biura informacji gospodarczej, to może pojawić się problem między innymi z uzyskaniem pożyczki lub kredytu w sytuacji, gdy staniemy pod ścianą. Długi to problem wielu Polaków. Dodatkowy zastrzyk gotówki może być idealnym rozwiązaniem w celu zdjęcia z siebie takich zobowiązań – mówi Katarzyna Skrzypczyńska, kierowniczka działu Rozwoju Produktów i Projektów Biznesowych ERIF BIG.